Waarom vandaag niet streven naar de snelste digitale transformatie ter wereld?

De lockdown van de maatschappij hoeft niet te leiden tot de shutdown van de economie. Na de olieschok van 1973 was België het snelste land ter wereld om een kerncentrale te bouwen. Waarom vandaag niet streven naar de snelste digitale transformatie ter wereld?

Opschalen p2p-economie biedt pad voor snelle digitale transformatie

Digitalisering betekent veel meer dan telewerk en videoconferenties. De essentie van een digitale transformatie is niet de technologie, maar de nieuwe vorm van organisatie die ze mogelijk maakt. Klassieke organisaties moeten kiezen tussen schaal en precisie. Hoe groter het bedrijf, hoe groter de gemene deler. Voor digitale organisatievormen geldt dat niet. Met losjes verbonden, modulaire netwerken krijg je allebei. Denk aan de manier waarop mierenkolonies zijn georganiseerd. Ze zijn enerzijds lokaal, inclusief en contextspecifiek, zonder beperking op hoe groot ze kunnen worden.

Mieren hebben chemische signalen die ze voor elkaar kunnen achterlaten. Mensen niet. Tot voor kort was communicatie net erg duur. Het aantal mogelijke links in een netwerk stijgt exponentieel met het aantal leden. De enige manier om te groeien zonder die communicatiekost te zien exploderen, is het beperken van het aantal links. De eerste reuzenorganisaties met dat probleem waren de spoorwegen. Hun model van hiërarchie werd de bureaucratische standaard.

Als gevolg van de digitalisering is de kost van communicatie sterk gedaald. Het duurde niet lang voor de eerste nieuwe productienetwerken het licht zagen. Eerst enkel in cyberspace, daarna ook in de fysieke economie. Ze lijken meer op een zwerm dan een fabriek. Denk bijvoorbeeld aan peer-to-peer filesharing netwerken, distributieve encyclopedieën en open-source softwareontwikkeling.

P2P-productie is corona-proof

Peer-to-peer netwerken laten een alternatieve manier zien om economisch iets te produceren. Tot voor kort marginaal, want niet optimaal. Nu plots superieur, want robuust, decentraal en adaptief. Ze bieden een mogelijk antwoord op de vraag hoe economisch te produceren zonder grote groepen mensen samen te brengen op één plek. In tegenstelling tot de klassieke economie is peer-to-peer productie corona-proof.

Dat hoef je henzelf al niet meer te vertellen. Geloof me. De zwermen zijn wakker. Kijk maar naar de massaal gedeelde oproepen om mondmaskers te produceren in makerspaces. Peer-to-peer kinderopvang zoals Cokido biedt oplossingen voor de sluiting van de scholen. Community-supported agriculture (CSA) vermijdt teveel volk in de winkels. Laat ons onderzoeken hoever we dit model kunnen doortrekken naar de hele economie. We zijn meesters in het omzeilen van de regels. Kan een complementaire, decentrale economie ook de shutdown omzeilen?

Kunnen we dit model doortrekken naar de hele economie? 

De overheid kan die netwerken zelf niet bouwen. De grote kracht van zwermen is net hun vermogen tot het kanaliseren van intrinsieke motivatie. Ze moeten spontaan ontstaan, maar kunnen vervolgens wel worden ondersteund, bijvoorbeeld door het creëren van een portaal en het ontwikkelen van plug-in modulaire functionaliteit voor bijvoorbeeld stockbeheer. Zo wordt de overheid een platform, zoals Shopify dat is voor webshops.

Lanceer bijvoorbeeld een open call voor projecten. Vlaanderen Circulair heeft met haar Open Call Circulaire Economie al jaren ervaring met het verzamelen ervan. Geef prioriteit aan diversiteit, robuustheid en schaalbaarheid. Kleine bedragen kunnen grote gevolgen hebben. Bijkomende ondersteuning vanuit de overheid is mogelijk via het opensourcen van data, infrastructuur en personeel.

Het opschalen van de peer-to-peer economie biedt een pad richting de snelste digitale transformatie ooit. Mensen zijn weerbaarder we denken. We moeten hen alleen de ruimte geven om het te tonen. Het is begrijpelijk dat de prioriteit nu gaat naar het beschermen van bestaand economische weefsel. Het uitbouwen van productieve peer-to-peernetwerken is daar complementair aan. Het is een verhaal van groei in een tijd van recessie. En een goede voorbereiding op de nieuwe wereld die ons wacht aan het andere eind van deze tunnel.

[Dit stuk verscheen in De Morgen op 17 maart)

Een app voor plukboerderij Oogstgoed

Op 22 februari wordt een app gelanceerd voor plukboerderij Oogstgoed in Gentbrugge. De app kadert in een experiment om de waarde van commons beter te benutten. 

[verslag] Workshop deeleconomie II: Universiteit Gent, 31 mei 2017

Vicky Franssen

Op 31 mei 2017 organiseerde Rogier De Langhe voor het tweede jaar op rij de Workshop Deeleconomie aan de Universiteit Gent. Er waren 4 sprekers en een 30-tal aanwezigen uit verschillende disciplines alsook heel wat deelnemers van buiten de universiteit (pers, middenveld, politieke partijen). 

Na de Nederlandse "deeleconomieprofessor" Koen Frenken was onze centrale gast dit jaar de Nederlandse deeleconomie-expert Martijn Arets.

Martijn Arets organiseerde de allereerste crowdfunding ter wereld voor zijn project "Brand Expedition" en werd naar aanleiding daarvan in Nederland verkozen tot ondernemer van het jaar. Hij publiceerde ondertussen ook het boek Crowdfunding, de hype voorbij . Hij reist de wereld rond om interviews af te nemen van belangrijke spelers in de digitale revolutie die hij vervolgens vrij beschikbaar maakt op zijn Youtube-kanaal "Crowd Expedition". Martijn was mede-auteur van het stuk "Smarter regulation for the sharing economy" in The Guardian dat een basis werd voor internationale regulering van deeleconomieplatformen.


Martijn Arets is vandaag dan ook een gezaghebbende stem in het deeleconomiedebat in Nederland, bvb. rond de rol van Airbnb in Amsterdam: 

     

Via deze blogpost worden de presentaties van de workshop beschikbaar gemaakt. De presentaties zijn vrij te downloaden.

De toekomst van de platform-/deeleconomie: dilemma’s en uitdagingen (download presentatie)
Martijn Arets, Nederlands deeleconomie-expert 

De opkomst van de peer2peer platformeconomie, ook wel deeleconomie genoemd, is inmiddels niet te stuiten, maar ook niet onomstreden. Veelal is niet geheel duidelijk wat er gebeurt, waarom, wie de betrokken stakeholders zijn en wat hun agenda is. Terwijl juist dat nodig is om de ontwikkelingen in de juiste context te plaatsen. Internationaal platform expert Martijn Arets reisde de afgelopen 4 jaar de wereld over om in 13 landen in gesprek te gaan met circa 400 ondernemers en experts achter deze ‘nieuwe’ economie. Zijn doel: om te ontdekken wat er nodig is om de platformeconomie haar maximale potentie te laten bereiken én hier een duurzaam model van te maken waarbij alle betrokken stakeholders gelijk worden behandeld. Martijn neemt je mee in zijn onderzoek en zal ingaan op de meest urgente dilemma’s en toekomst vragen voor een duurzame platformeconomie.

Disruptie: hype of revolutie? (download presentatie)
Rogier De Langhe, economiefilosoof Universiteit Gent 

De deeleconomie heet “disruptief” te zijn. Maar in hoeverre is de deeleconomie werkelijk een nieuw soort economie? Om te zien waarin de nieuwe economie verschilt van de oude, moeten we eerst de essentie van die oude economie benoemen. Het werk van auteurs die schreven aan het begin van de industriële revolutie leert ons iets over de manier waarop die oude economie zelf ooit disruptief was. Daarna toon ik aan hoe digitalisering tot veranderingen leidt van eenzelfde fundamentele aard als de industrialisering.

The Sharing Personality (download presentatie)
Vicky Franssen (met Karijn Bonne, Nicky Malfliet, Christel De Maeyer), Arteveldehogeschool Gent

De presentatie focust op de resultaten van een eenjarig onderzoek over ‘the sharing personality’, waar gepeild wordt naar de motieven om al dan niet deel te nemen aan deelinitiatieven. Het onderzoek omvat:

• Verkennende interviews met platformeigenaars (N=5), ‘gevers’ (N=7), ‘nemers’ (N=5) en non-users (N=3).
• Een enquête bij Vlaamse volwassenen (N=433). Demografische kenmerken (geslacht, leeftijd, SES, urbanisatie, opleiding), persoonlijkheid (gemeten via the Big Five) en sociale attitudes worden gerelateerd aan deelname (als nemer en/of als gever) versus geen deelname (als non-user) aan deelinitiatieven en aan de motieven daarbij.
• Diepte interviews met providers van een twintigtal Belgische deelinitiatieven, wat resulteert in een overzicht van de startup verhalen, van de motieven en van enkele business- en verdienmodellen van ‘the sharing economy’.

(klik hier voor een link met uitleg over het volledige onderzoeksproject)

Autonoom transport, shared mobility en de impact op onze maatschappij (download presentatie)
Jeffrey Matthijs, coördinator Autodelen.net

De technologische (r)evolutie van autonoom transport is niet meer tegen te houden. Wat betekent dit voor onze toekomstige mobiliteit en samenleving? Wordt het gezelliger en interessanter om samen in de file te staan? Of gaan we spreken over een disruptieve ontwikkeling te vergelijken met de industriële revolutie en de opkomst van het internet? Dit laatste scenario is enkel mogelijk als we de zelfrijdende auto gaan bekijken als een gedeeld asset, een slim gebruiksvoorwerp dat goederen en diensten op de meest optimale manier vervoerd. Maar welke impact heeft dit op de rest van de maatschappij? Hoe vervangen we de talloze jobs die verloren gaan door automatisatie? Wat gebeurt er met onze stedelijke omgeving? En wie zal dit alles regisseren? De multinationals, de overheid, lokale coöperaties,… Jeffrey Matthijs van Autodelen.net schetst een toekomstbeeld waarbij autonoom transport mede katalysator is van een nieuw paradigma

--------------------------------

De sprekers op deze workshop dragen geregeld bij aan de "Digitale Revolutie"-facebookgroep waar u dagelijks terechtkunt voor nieuws, commentaar en analyse over alles wat met deeleconomie, peer-to-peernetwerken en collaborative commons te maken heeft. Word gerust lid.

--------------------------------

Workshop deeleconomie II

Complex Systems Institute organiseert

ism

Workshop deeleconomie II: uitdagingen en opportuniteiten in een netwerkmaatschappij

Blandijnberg 2, lokaal 160.015 (6e verdieping)

Deelname gratis mits inschrijving: rogier.delanghe@ugent.be

http://www.csi.ugent.be/workshop-deeleconomie-ii/

Sprekers: Martijn Arets (NL), Rogier De Langhe, Vicky Franssen, Jeffrey Matthijs​

PROGRAMMA

14u00

The Sharing Personality

Vicky Franssen (met Karijn Bonne, Nicky Malfliet, Christel De Maeyer), Arteveldehogeschool Gent

De presentatie focust op de resultaten van een eenjarig onderzoek over ‘the sharing personality’, waar gepeild wordt naar de motieven om al dan niet deel te nemen aan deelinitiatieven. Het onderzoek omvat:

1. Verkennende interviews met platformeigenaars (N=5), ‘gevers’ (N=7), ‘nemers’ (N=5) en non-users (N=3).
2. Een enquête bij Vlaamse volwassenen (N=433). Demografische kenmerken (geslacht, leeftijd, SES, urbanisatie, opleiding),  persoonlijkheid (gemeten via the Big Five) en sociale attitudes worden gerelateerd aan deelname (als nemer en/of als gever) versus geen deelname (als non-user) aan deelinitiatieven en aan de motieven daarbij.
3. Diepte interviews met providers van een twintigtal Belgische deelinitiatieven, wat resulteert in  een overzicht van de startup verhalen, van de motieven en van enkele business- en verdienmodellen van ‘the sharing economy’.

14u30 
Disruptie: hype of revolutie?

Rogier De Langhe, economiefilosoof Universiteit Gent 

De deeleconomie heet “disruptief” te zijn. Maar in hoeverre is de deeleconomie werkelijk een nieuw soort economie? Om te zien waarin de nieuwe economie verschilt van de oude, moeten we eerst de essentie van die oude economie benoemen. Het werk van auteurs die schreven aan het begin van de industriële revolutie leert ons iets over de manier waarop die oude economie zelf ooit disruptief was. Daarna toon ik aan hoe digitalisering tot veranderingen leidt van eenzelfde fundamentele aard als de industrialisering.

15u00
De toekomst van de platform-/deeleconomie: dilemma’s en uitdagingen

Martijn Arets, Nederlands deeleconomie expert (https://www.youtube.com/watch?v=h2QHUVInT6Y)

De opkomst van de peer2peer platformeconomie, ook wel deeleconomie genoemd, is inmiddels niet te stuiten, maar ook niet onomstreden. Veelal is niet geheel duidelijk wat er gebeurt, waarom, wie de betrokken stakeholders zijn en wat hun agenda is. Terwijl juist dat nodig is om de ontwikkelingen in de juiste context te plaatsen. Internationaal platform expert Martijn Arets reisde de afgelopen 4 jaar de wereld over om in 13 landen in gesprek te gaan met circa 400 ondernemers en experts achter deze ‘nieuwe’ economie. Zijn doel: om te ontdekken wat er nodig is om de platformeconomie haar maximale potentie te laten bereiken én hier een duurzaam model van te maken waarbij alle betrokken stakeholders gelijk worden behandeld. Martijn neemt je mee in zijn onderzoek en zal ingaan op de meest urgente dilemma’s en toekomst vragen voor een duurzame platformeconomie.

16u00-16u30
Autonoom transport, shared mobility en de impact op onze maatschappij

Jeffrey Matthijs, coördinator Autodelen.net

De technologische (r)evolutie van autonoom transport is niet meer tegen te houden. Wat betekent dit voor onze toekomstige mobiliteit en samenleving? Wordt het gezelliger en interessanter om samen in de file te staan? Of gaan we spreken over een disruptieve ontwikkeling te vergelijken met de industriële revolutie en de opkomst van het internet? Dit laatste scenario is enkel mogelijk als we de zelfrijdende auto gaan bekijken als een gedeeld asset, een slim gebruiksvoorwerp dat goederen en diensten op de meest optimale manier vervoerd. Maar welke impact heeft dit op de rest van de maatschappij? Hoe vervangen we de talloze jobs die verloren gaan door automatisatie? Wat gebeurt er met onze stedelijke omgeving? En wie zal dit alles regisseren? De multinationals, de overheid, lokale coöperaties,… Jeffrey Matthijs van Autodelen.net schetst een toekomstbeeld waarbij autonoom transport mede katalysator is van een nieuw paradigma

Act Like a Commoner

[via Timelab]

Vanaf 15 maart voeren Michel Bauwens en Yurek Onzia 3 maanden lang een onderzoeks-en participatieproject over Gent als de ‘Commonsstad van de Toekomst’. Zij gaan op zoek naar alle mogelijke commons die zich in Gent voordoet. Dit onderzoek moet resulteren in een ‘Commons Transitie Plan’, dat de mogelijkheden en rol van de Stad Gent als lokale overheid zal beschrijven voor het versterken van burgerinitiatieven. De stad wil hiermee verder vorm geven aan een duurzame en ethische economie in Gent.

In het kader van het project “Act Like a Commoner” helpen we hen bij het mappen van de verschillende initiatieven.  

Hoe doe je mee?

1. Je komt naar één van de bijeenkomsten en help ons mee de mapping te maken. Wij voorzien alle instrumenten die nodig zijn om jouw commonsinitiatief op te nemen in het project.
2. Door volgende vragenlijst in te vullen: https://timelab.typeform.com/to/cKn7gl 

Op deze manier trachten we een beeld te krijgen van het gehalte “commons” dat vandaag in Gent wordt gecreëerd. Ook projecten die nog in de steigers staan kunnen meedoen. Op basis van wat er is kunnen we een mapping maken van wat er allemaal beweegt de stad. 

Events:

We lijsten de verschillende bijeenkomsten en events in het kader van “Act Like a Commoner” op.

22.03 Will Ruddick en nieuwe economische waarderingsmodellen (workshop en lezing)

31.03 Hoe inclusief zijn commonsinitiatieven?

14.04 Hoe “commonen” we voedselvoorziening in de stad?

21.04 Artistic constitutions of the common city (CCQO)

21.04 Wonen en Architectuur

28.04 Commons en strategieën voor ont-leren

03.05 Gezondheid en Commons 

05.05 Commons Finance Canvas-dag met Stephen Hinton 

14.05 Kunst en commons (MSK)

02.06 Media en commons

Projecten

Common Games

We nodigen ontwerpers uit om table top games te ontwerpen die ons meer vertellen over wat commons nu percies zijn.

N.E.S.T.

Een prototype

Stadslabo in het 'oude' gebouw van Bibliotheek Zuid. Timelab stelt zich samen met Kerk, Democrazy, Totum en NUCLEO kandidaat als beheerder voor de tijdelijke invulling van de oude bibliotheek aan het Zuid.

Vassilis Niaros

Urbanist Vasilis Niaros verblijft in Gent als resident in Timelab. Hij zal een onderzoek voeren naar de verschillende verschijningsvormen van commonsinitiatieven in verschillende steden. Bologna, Barcelona, Lille. Deze 3 steden hebben ieder een interessant eigen model uitgewerkt. Van overheidsgestuurd tot volledig decentraal en vanuit het initiatief van de burgers zelf. 

Vasilis zal de verschillende modellen mappen waardoor er een referentiekader ontstaat voor de interpretatie van het begrip 'commons'.

Bezoek de projectwebsite: commons.gent

Commons als "derde weg", voorbij markt en staat?

Het commonssysteem is terug. Gent vliegt zelfs expert Michel Bauwens in om een commons-strategie voor de stad uit te stip­pe­­len. Maar wat is dat eigen­lijk, ‘commons’? En hebben wij er wat bij te winnen? Ja, legt Rogier De Langhe uit. Via dat eeuwenoude model van gemeen­schap­pe­lijk goederen beheren kunnen we onze autonomie terug­winnen, weg van markt en staat.

Commons zoals bossen, irrigatiekanalen en meren waren tot voor de industriële revolutie heel gewoon, maar verdwenen grotendeels met de industrialisatie. Die trend lijkt sinds kort te keren, met het opduiken van veelal digitale commons in de wereld van software (Linux), kennis (Wikipedia) en design (Wikispeed). De vraag is nu of die revival ook kan worden doorgetrokken naar de echte wereld, om zo een transitie te maken naar een post-industriële wereld voorbij markt en staat. Peer-to-peerexpert Michel Bauwens denkt alvast van wel. Hij is vanaf deze maand te gast bij Stad Gent om uit te zoeken welke rol de stad kan spelen in die commonstransitie.

Waalse bossen als commons?

Waalse bossen hebben een waarde van 1 miljard euro maar brengen slechts 1 miljoen euro op. Daarom komt er druk op de staat om ze op de markt te gooien. De bossen dreigen te worden opgekocht voor intensieve houtwinning door investeringsfondsen. Lees hier het volledige artikel op de site van Vilt.

Waarom niet met een groep zo'n bos aankopen en experimenteren met het gezamenlijk beheer ervan? Het gezamenlijk beheer van bossen behoort samen met bvb. visvijvers en irrigatiekanalen tot de klassieke cases van commonsbeheer die besproken worden in de literatuur daarover. Check in onze 'Tools'-sectie onder andere de boeken 'Governing the Commons' van Elinor Ostrom en 'Sustaining the Commons' van Anderies en Janssen voor voorbeelden, best practices en theorie.

De kern van goed commonsbeheer zijn communicatiemogelijkheden. De nieuwe digitale mogelijkheden zijn een nieuwe kans voor de commons. Een succesvol experiment in commonsbeheer kan aan het brede publiek bewijzen dat de "tragedy of the commons" kan worden overstegen en dat de commons klaar zijn om uit te groeien tot een oplossing tussen markt en staat. Concreet kan zo worden vermeden dat de Waalse bossen worden opgekocht voor intensieve houtwinning door investeringsfondsen.

Makercultuur in het hart van de economie

In het Westen bestaat het idee dat wij een soort diensteneconomie kunnen worden die leeft van de intellectuele eigendomsrechten die we bezitten op al onze slimme innovaties, terwijl de Chinezen het domme productiewerk wel zullen doen. Maar innovatie en productie versterken elkaar, en daarom heeft innovatie de neiging te verschuiven naar waar de productie gebeurt. Zo is in Shenzhen rondom de productieplekken waar onze gadgets worden geproduceerd een enorme DIY innovatiecultuur gegroeid waarbinnen het delen van kennis, het enorme aanbod spotgoedkope onderdelen en razendsnelle feedbackloops centraal staan. Makercultuur niet in de marge maar in het hart van de economie? Misschien tonen de makers in Shenzhen ons wel de weg naar de economie van de toekomst.

De kiezer wil geen geld, maar macht

De kiezer wil geen geld, maar macht

Wat mij het meest opviel aan de overwinning van Donald Trump is de manifeste onmacht van het politieke establishment om het fenomeen te duiden. Een typische analyse luidt dat Trump werd verkozen als gevolg van de door de globalisering toegenomen ongelijkheid. Maar waarom kiezen die slachtoffers van de ongelijkheid dan iemand die de American Dream predikt en de belastingen voor de rijken wil verlagen, in plaats van een politica met concrete voorstellen om die ongelijkheid te verminderen?

[Interview] Arcade City: "Antwerpse" platform cooperative

Het Amerikaanse Arcade City werd vorig jaar in geen tijd wereldwijd bekend als een tegenbeweging tegen Uber. Zij vonden dat de controle over digitale ritdeelplatforms bij de gebruikers zelf hoort te liggen. Enkele maanden geleden werd het Arcade City project concreet toen een groep Antwerpse Ethereum-ontwikkelaars besloot om met hen samen te werken. Digitale revolutie aan de Schelde, zowaar! Tijd voor een interview op New Commons. Arcade City is georganiseerd als een digitale stad met een digitale city council. Ik sprak met digitaal stadsplanner Kristien De Wachter van het Antwerpse Arcade City development team.

Digitale revolutie aan de Schelde

Arcade City ontstond als een alternatief ritdeelplatform voor Uber en Lyft. Ze wilden de blockchain gebruiken om het platform in handen te geven van de gebruikers zelf. Na wat initiële problemen kreeg het project onlangs een serieuze boost nadat een Ethereum development team uit ons eigenste Antwerpen erin meestapte. 

Ritdelen is nog maar het begin, het platform heeft de ambitie om de basis te worden van een nieuwe, gedecentraliseerde P2P-economie. Lees hier hun whitepaper. Voor zover ik het begrijp wil Arcade City een soort platform voor commons worden (die zij "guilds" noemen) waarop eender wie een groep kan vormen met anderen om een common te creëren en te onderhouden, daarbij ondersteund door de Arcade City infrastructuur. 

Het project begint nu snel concreet te worden. Momenteel zijn ze bezig een eigen munt uit te geven op de blockchain, de ARC (de coin sale eindigt vandaag). De eerste apps komen eraan. Hun plannen en hun vooruitgang kan je volgen via hun site en hun Youtubekanaal. Dat Youtubekanaal bevat ook achtergrond en tutorials bvb. over hoe ARC aan te kopen. 

De basisfilosofie is ontleend aan het boek Swarmwise, afkomstig uit de Zweedse Piratenpartij. Pdf hier gratis te downloaden.

NIEUW: Ondertussen deed New Commons ook dit interview met Kristien De Wachter van het Antwerpse Arcade City development team